ابد (مفردات‌قرآن)اَبَد به معنای همیشه و پیوسته در قرآن مجید ۲۸ بار بکار رفته است. در آیه ۳ سوره کهف می‌خوانیم: «ماکِثِینَ فِیهِ اَبَداً» یعنی مؤمنان در آن اجر همیشگی هستند. معنای دیگر آن دهر است. ۱ - دیدگاه لغتشناسانراغب در مفردات گوید: اَبَد زمان مستمرّی است که قطع نمی‌شود و در مادّه «اَمَد» گوید: اَبَد بمعنی زمان غیر محدود است. در اقرب الموارد هست که: اَبَد ظرف زمان است و برای تاکید مستقبل می‌آید نه برای دوام و استمرار آن، چنان‌که قطّ و البتّه برای تاکید زمان ماضی است گویند: «ما فعلت قطّ و البتّة و لا افعله اَبَدَا» بنا بر این سخن، کلمه ابد همیشه معنای ما قبل خود را تاکید می‌کند، بعبارت دیگر تاکید است نه تاسیس. ۲ - معنای تأسیسی ابدتدبّر در آیات قرآن مجید ثابت می‌کند که ابد فقط برای تاکید نیست آیاتی هست که بوسیله «اَبَد» از آنها دوام و همیشگی فهمیده می‌شود نظیر «ماکِثِینَ فِیهِ اَبَداً» «لا تَقُمْ فِیهِ اَبَداً» «وَ لا اَنْ تَنْکِحُوا اَزْواجَهُ مِنْ بَعْدِهِ اَبَداً» و آیات دیگر. ناگفته پیداست که از مکث و عدم قیام و عدم تزویج زنان حضرت رسول (صلّی‌اللَّه‌علیه‌و‌آله) بعد از فوتش، در صورتی دوام و استمرار فهمیده می‌شود که «اَبَداً» به آنها اضافه شود و بدون آن دوام و عدم آن هر دو محتمل خواهد بود. در این صورت «اَبَداً» برای تاسیس معنای جدیدی است نه تاکید معنای ما قبل. ۳ - به معنای دهرمخفی نماند «اَبَداً» بمعنی دهر بکار رفته چنان‌که در قاموس و غیره هست و نیز وصف استعمال شده چنان‌که در نهج البلاغه خطبه ۱۰۹ آمده: «اَنْتَ الْاَبَدُ فَلَا اَمَدَ لَکَ؛ یعنی خدایا تو دائم و همیشگی هستی و برای تو زمان محدودی نیست». در این استعمال هم، معنای اصلی که دوام باشد در نظر است. ۴ - پانویس
۵ - منبع• قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «ابد»، ج۱، ص۳-۴. رده‌های این صفحه : اصطلاحات ادبی | اصطلاحات قرآنی | قاموس قرآن | واژگان قرآنی | واژه شناسی واژگان قرآن
|